Zapiski w kronikach wskazują, iż pierwszy kościół powstał po ustanowieniu biskupstwa krakowskiego, czyli w roku 1000. Niewiele jednak wiadomo o ówczesnym kształcie, gdyż później, w XI i XII wieku, na jego miejscu stanęła katedra utrzymana w prostym stylu romańskim. Do dziś zachowały się znaczne partie tamtej konstrukcji, szczególnie przy krypcie Leonarda czy dolnej części wieży południowej.

Pierwszym królem, który został koronowany w murach katedry był Władysław Łokietek. Miało to miejsce 20 stycznia 1320 roku. Wcześniejsze koronacje odbywały się w katedrze gnieźnieńskiej. Odkąd jednak na Wawelu spoczęły szczątki świętego biskupa Stanisława, uznawanego za zjednoczyciela rozbitego Królestwa Polskiego, miejsce to zyskało rozgłos. Uznano, że następcy polskiego tronu powinni być koronowani w obecności relikwii patrona odrodzonej monarchii.

Po pożarze mającym miejsce na początku XIV wieku, podjęto się przebudowy katedry. Wówczas budowla stała się bardziej smukła, wyniosła i strzelista – zgodna z obowiązującym stylem gotyckim. Wybudowano ją na wzór trójnawowej bazyliki. Dzięki temu miejsce to zaczęło prezentować się bardziej okazale, tak, jak to przystało na symbol diecezji krakowskiej i miejsce koronacji polskich władców. Ten wygląd katedry został zachowany aż do czasów współczesnych. Zgodnie z kolejnymi epokami zmieniano jedynie wystrój świątyni, który z roku na rok, dzięki hojności ówcześnie panujących władców, stawał się coraz bogatszy.

Wnętrze katedry zdumiewa wszechobecnym bogactwem – poczynając od podłogi, przez malowidła naścienne, po sklepienie sufitu. Iście królewskie otoczenie nie pozostawia wątpliwości. To właśnie w tych murach, pod przysięgą wobec Boga i zgromadzonych poddanych, kolejni królowie obejmowali władzę.

Główny budynek otaczają trzy wieże. W jednej z nich, Zygmuntowskiej, wisi słynny dzwon. Z nią sąsiaduje Wieża Zegarowa ozdobiona barokowym hełmem a po stronie południowej znajduje się wieża Srebrnych Dzwonów. Najbardziej wyróżnia się jednak Wieża Zygmunta, gdyż jej pozłacana kopuła jest dziełem renesansowych architektów. Znany jest również cytat po łacinie wyryty wokół bryły: „Non nobis, Domine, non nobis sed nomini Tuo da gloriam”, czyli „Nie nam, Panie, nie nam, lecz imieniu Twojemu niech będzie chwała”.

Już przed samym wejściem natrafiamy na nietypowe artefakty. Nad schodami zawieszone są kości zwierząt z epoki lodowcowej – jak chociażby żebro wieloryba, czaszka nosorożca, piszczel mamuta. Ówcześnie wierzono, że szczątki te obronią świątynię przed złymi duchami.

Do środka przechodzi się poprzez bogato zdobione wrota ufundowane przez Kazimierza Wielkiego. Nawą główną udajemy się do pierwszego miejsca na trasie turystycznej – symbolicznego nagrobka króla Władysława Wareńczyka. Ciało władcy nie wróciło z bitwy, w której zginął, ale w katedrze stanął upamiętniający to wydarzenie pomnik nagrobny. Władca jest na nim ukazany jako rycerz w pełnej zbroi.

Po drugiej stronie nawy głównej znajduje się grobowiec króla Władysława Jagiełły. Co ciekawe, powstał on jeszcze za życia władcy. Z tego też względu odwzorowanie wizerunku króla jest prawdopodobnie zgodne z rzeczywistością. Na swoim nagrobku Władysław Jagiełło przedstawiony jest jako śpiący władca w pełnym stroju koronacyjnym. U jego stóp znajduje się smok, symbolizujący zło i grzech, które ginie pod butem władcy. Dodatkowo głowa władcy nie spoczywa na poduszce a na lwie, co miało podkreślić jego monarsze pochodzenie.

Spacerując nawą główną katedry warto na moment się zatrzymać i unieść głowę. Bogato zdobione sklepienie zapiera dech w piersi. Wśród obrazów możemy odszukać herb Królestwa Polskiego, wizerunki książąt Kujawskich, z których wywodził się Władysław Łokietek, a także postać Chrystusa. 

Idąc dalej mijamy konfesję świętego Stanisława, nad którą czuwają postacie czterech krakowskich biskupów. To w niej, pod baldachimem, zgromadzone są szczątki biskupa. Za nim znajduje się prezbiterium. Po obu stronach, przy ścianach ustawione są bogato zdobione manierystyczne stalle. Ponad nimi, gotyckie ściany zasłaniają holenderskie werdiury. Ściany zdobi również szereg herbów. Na szczególną uwagę zasługuje jednak szereg elementów składających się na główny ołtarz. Widoczny ołtarz powstał w 1750 roku i jest to trzeci z kolei ołtarz katedry. W centralnej niszy znajduje się ołtarz ukrzyżowanego Chrystusa adorowanego przez świętych Wojciecha i Stanisława. Przed ołtarzem zaś znajduję się tron biskupa Gembickiego. Co ciekawe, jest to jedyny zachowany tron na Wawelu. Z kolei nieco niżej, w stopniu prowadzącym do ołtarza, pochowano ciało Królowej Jadwigi – tuż pod krzyżem, do którego, według opowieści, królowa gorliwie się modliła. Ponoć to właśnie tutaj monarchini otrzymała od Jezusa radę, odnośnie jej zamążpójścia z Władysławem Jagiełłą. 

Jak to mawiał Tadeusz Boy-Żeleński: „Mając i Wawel, i Skałkę, Kraków stał się wielkim domem przedpogrzebowym całej Polski”. Wcześniej w Katedrze dokonywano pogrzebów polskich władców, a kiedy ich zabrakło – artystów, wieszczów narodowych czy zasłużonych przywódców wojennych. 

Wokół katedry znajduje się 19 różnych kaplic, które stanowią mauzoleum dla poszczególnych osobistości. Warto odwiedzić przynamniej kilka z nich. Poza sarkofagami, które nierzadko stanowią dzieło sztuki samo w sobie, w pomieszczeniach zgromadzono również mnóstwo historycznych pamiątek.

Jedną ze słynniejszych jest Kaplica Świętokrzyska, która powstała za sprawą króla Kazimierza IV Jagiellończyka. W pomieszczeniu tym, pełnym biblijnych malunków prezentujących różne sceny z życia Jezusa Chrystusa, pochowano zleceniodawcę oraz jego żonę, Elżbietę Rakuszankę. Co ciekawe, i jednocześnie przerażające, wśród turystów chodzą pogłoski o klątwie Jagiellończyka porównywanej do tej, którą skażone było ciało egipskiego faraona Tutenchamona. Nie da się jednak ukryć, że okoliczności, w jakich zrodziła się plotka o klątwie, są niepokojące. W ciągu dziesięciu lat po tym, jak w celach naukowych postanowiono otworzyć grobowiec króla, wszyscy pracujący wówczas nad sprawą badacze zginęli. Oficjalnie uznano, że winne tej sytuacji były pozostające dotychczas w uśpieniu grzyby i bakterie. Na wszelki wypadek parę królewską pochowano ponownie i już nigdy więcej nie próbowano naruszać jej pośmiertnego spokoju. 

Warto odwiedzić również kaplicę biskupa Bernarda Maciejowskiego. Wewnątrz znajduje się ołtarz przedstawiający wizerunek Matki Boskiej Śnieżnej. Tuż obok znajduje się miejsce zwane Kryptą Wieszczów. To właśnie tam zgromadzone są prochy Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego czy Kamila Cypriana Norwida. Znajduje się tu również tablica upamiętniająca twórczość Fryderyka Chopina.

Jeśli chcemy dalej kontynuować spacer śladami historii polski, możemy zwiedzić Kaplicę Zygmuntowską, Mariacką, Potockich czy Wazów. Punktem obowiązkowym wycieczki winny być jednak skarbiec katedralny, w którym zgromadzone są liturgiczne szaty, pamiątki i relikwie – łącznie z włócznią Maurycego.

Prawie całą świątynię możemy zwiedzić bezpłatnie. Dla zainteresowanych jest możliwość zakupienia biletu, który upoważnia do zwiedzenia Kaplicy Wazów i Kaplicy Świętokrzyskiej, do wejścia na wieżę z dzwonem Zygmunta, zejścia do krypt z grobami królewskimi oraz zwiedzenia Muzeum Katedralnego.

Katedra Wawelska jest otwarta dla zwiedzających codziennie (poza największymi świętami). Od poniedziałku do soboty można ją zwiedzać w godzinach 9-17, zaś w niedzielę otwarcie następuje o 12:30. W sezonie zimowym, trwającym od końca października do końca marca, kaplica zamykana jest o godzinę wcześniej – czyli o 16.

Katedra Wawelska znajduje się tuż przy Zamku Królewskim na Wawelu i stanowi jego nierozłączną część. Cały kompleks na Wzgórzu Wawelskim to kwintesencja czasów Polski pod panowaniem królów i Krakowa jako stolicy kraju. 

Zdecydowanie warto połączyć zwiedzanie obu obiektów. A to co trzeba wiedzieć o Zamku Królewskim i dlaczego warto zajrzeć do jego wnętrza zobaczycie tu:

Ciała śpią, duchy czuwają – ta sentencja, wygrawerowana na jednym z nagrobkowych baldachimów, zdaje się być idealnym odwzorowaniem atmosfery panującej wewnątrz katedry i przynależących do niej kaplic.  Ciężko stwierdzić, co konkretnie przyciąga turystów do tego miejsca – może chęć zjednoczenia się z historią, ciekawość, chęć sprawdzenia, w jakich okolicznościach chowano czy koronowano polskich władców, a może właśnie te snujące się korytarzami duchy przeszłości… Cokolwiek by to nie było, nie da się ukryć, że Katedrę Wawelską powinien zobaczyć każdy; bez względu na wiek czy poziom zainteresowania polską historią. To jedno z niewielu takich miejsc na mapie Polski, które fascynuje, ale i onieśmiela panującym w niej przepychem oraz aurą tajemniczości, którą wokół rozsiewa.

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!

“Za króla Olbrachta wyginęła szlachta” – powiedzonko równie chwytliwe co przesadzone, można jednak powiedzieć, że od tego wszystko się zaczęło. A dokładniej zaczęło się od przegranej bitwy z Turkami i Wołosami w 1497 r., zwanej potocznie klęską bukowińską. Po tym wydarzeniu ówczesny król Polski, Jan I Olbracht, zaczął obawiać się najazdu wołosko – tureckiego na Kraków i jego własną siedzibę.

Jan I Olbracht osobiście zaangażował się w budowę krakowskiego Barbakanu. Podobno sam położył kamień węgielny pod jego budowę. Król nie szczędził środków i chętnie nadzorował prace, które były intensywnie prowadzone. I tak, w 1499 r. Barbakan stanął u wrót Krakowa i przetrwał do dziś!

Podobnie jak inne, Barbakan w Krakowie został zbudowany na planie koła. Chronił Bramę Floriańską od której zaczynała się droga do Zamku Królewskiego na Wawelu, czyli siedziby króla.

Do budowy grubych, dochodzących do 3 metrów murów Barbakanu użyto dwóch materiałów – kamieni wapiennych, które doskonale znosiły sąsiedztwo wody w otaczającej barbakan fosie oraz cegły stanowiącą wyższą część muru, która była odporna na ogień. Koronę Barbakanu stanowi 7 wieżyczek obserwacyjnych. Do budowli można było dostać się po dwóch zwodzonych mostach.

Barbakan posiada aż 130 otworów strzelniczych przez które strzelano z broni palnej. Do obrony chętnie wykorzystywano też wrzący olej czy gorącą smołę. Wylewano je przez charakterystyczne machikuły czyli wysunięte ganki z otworami w podłodze. Taka broń świetnie sprawdzała się w walce z wrogiem i Barbakan przez długi okres czasu uchodził za fortecę nie do zdobycia. Dopiero w czasie potopu szwedzkiego załoga skapitulowała, lecz w tym przypadku zabrakło jedzenia, a nie amunicji.

Na Barbakanie możemy znaleźć płytę poświęconą Marcinowi Oracewiczowi. Znamy go jako bohatera, obrońcę Krakowa przed atakiem rosyjskim podczas Konfederacji barskiej w 1768 roku. Oracewicz był znakomitym strzelcem, a przy tym bardzo kreatywnym. Gdy zabrakło mu amunicji nabił broń… guzikiem od żupana, który zabił rosyjskiego dowódcę. Cała akcja rozgrywała się właśnie na krakowskim Barbakanie.

Gdy w XIX w. zaczęto rozbierać mury miasta, planowano wyburzyć również barbakan. Walczył o niego senator i architekt Feliks Radwański. Przeciw rozbiórce użył argumentu odwołującego się do zdrowia mieszkańców. Barbakan chronił ich w końcu przed silnymi wiatrami z północy i zachodu, a wpuszczenie ich do środka mogło skutkować “częstymi fluksjami, reumatyzmem, a może nawet i paraliżem”. Nie wiemy, czy to zasługa powyższego argumentu, ale ostatecznie Radwański wygrał walkę, a barbakan stał się zabytkiem i obiektem turystycznym.

Obecnie Barbakan służy celom kulturalnym, a znajduje się w rękach Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. W Barbakanie organizowane są wystawy, rekonstrukcje historyczne, a nawet kino na świeżym powietrzu.

W XIII wieku Kraków otoczono murem, a Brama Floriańska była jedną z bram w murach obronnych. Pierwsze udokumentowane wzmianki pochodzą z 1307 roku.

Brama Floriańska była jedną spośród siedmiu bram prowadzących do miasta. W przeszłości znana była również jako Brama Chwały, gdyż to właśnie tu zaczynała się Droga Królewska prowadząca do Zamku Królewskiego na Wawelu. To nią podążały orszaki królów czy ważnych osobistości, pochody koronacyjne i królewskie kondukty pogrzebowe.

Struktura bramy składa się z dwóch części – z bramy właściwej oraz z górującej nad nią baszty, o której mówi się Baszta Kuśnierzy. Skąd taka nazwa? Otóż w średniowieczu to kuśnierze byli odpowiedzialni za obronę tego fragmentu murów. Brama ma 34,5 metra wysokości.

Po wybudowaniu Barbakanu w 1499 roku, stanowiącego część fortyfikacji miejskich, Bramę Floriańską połączono z nim specjalnym korytarzem warownym.

Obecnie wewnątrz bramy znajduje się ołtarz z kopią obrazu Matki Boskiej Piaskowej, a przed Bramą Floriańską mieści się galeria sztuki pod gołym niebem – bardzo chętnie odwiedzana przez turystów!

Sukiennice powstały w XIII wieku na polecenie księcia Bolesława Wstydliwego. Ich wygląd znacząco odbiegał jednak od tego, który znamy obecnie. Wówczas mianem tym określano dwa rzędy kramów handlowych i przebiegającą między nimi uliczkę. Niewiele później postanowiono jednak rozbudować to miejsce. Tak też powstał pierwowzór znanych nam Sukiennic. Na rynku stanęła okazała budowla, w której gromadzili się handlarze. Jej sława nie trwała jednak długo. W 1555 roku struktura ta doszczętnie spłonęła. Odbudowę zlecono najlepszym architektom – takich jak Jan Maria Padvano, Santi Gucci czy mistrz Pankracy. Po renowacji budynek nabrał bardziej renesansowego wyglądu. Sukiennice zostały wówczas zwieńczone rozpoznawalną attyką, która nadawała szyku, ale również chroniła drewniany dach przed przemakaniem i pożarami. Włoski artysta, Santi Gucci, pokusił się również o przyozdobienie jej maszkaronami przedstawiającymi, według samego autora, twarze mieszkańców Krakowa. Są to jednak postacie niekształtne i wręcz szkaradne, wyglądające jak połączenie ludzi i demonów.

Wygląd, który znamy współcześnie, Sukiennice zawdzięczają renowacji z końca XIX wieku, kiedy to Tomasz Pryliński dodał rozpoznawalne arkady, czyli rząd kolumn połączonych łukami. Podczas realizacji korzystano z projektów samego Jana Matejki.

Sukiennice wzięły swoją nazwę od jednego z materiałów, który początkowo tam sprzedawano. Sukno, bo to o nim mowa, było materiałem drogim, wykonywanym z wełny przetwarzanej w specjalny sposób. Dziś rzadko spotykane (występuje na przykład na stołach bilardowych), niegdyś stanowiło symbol bogactwa i dobrobytu. Z tego też powodu na zakupy w Sukiennicach nie mógł wybrać się każdy. Było to miejsce zarezerwowane dla bardziej zamożnych mieszkańców. Nie sprzedawano tam, tak jak czyni się to dziś, rękodzieł czy drobnych pamiątek, a przedmioty drogocenne.

Współcześnie Sukiennice można zwiedzić nie tylko w celu nabycia pamiątek. Znajdują się tu dwa muzea – pierwsze z nich stanowi galerię sztuki XIX wieku, a drugie, dzięki multimedialnym sztuczkom, przybliża historię handlarskiego serca krakowskiego rynku.

W Galerii Malarstwa zgromadzono działa najznamienitszych polskich i zagranicznych artystów. Znajdziemy wewnątrz prace Jana Matejki, Henryka Siemiradzkiego, Władysława Podkowińskiego, Józefa Chełmońskiego czy Marcello Bacciarelliego. Wystawa ta z całą pewnością oczaruje nie tylko wielbicieli i znawców sztuki.

Muzeum jest otwarte od wtorku do niedzieli. Od wtorku do soboty jest czynne w godzinach 10-17, zaś w niedziele zamknięcie następuje o godzinę szybciej. Bilet wstępu bez zniżki kosztuje 25 złotych, a ulgowy – 15. Jest możliwość zakupu biletu rodzinnego, który obejmuje maksymalnie 5 osób (w tym przynajmniej jedną poniżej 18 roku życia) i kosztuje 50 złotych. Ponadto w kasie można nabyć audioprzewodnik w języku polskim, angielskim, rosyjskim, niemieckim czy francuskim. Wypożyczenie sprzętu kosztuje 7 złotych (bilet normalny) lub 5 zł (bilet ulgowy). W niedziele wstęp na dyspozycje stałe jest bezpłatny.

Z kolei poniżej, w podziemiach Sukiennic, znajduje się muzeum Podziemia Rynku. Jest to idealne miejsce dla osób, które chcą bliżej zapoznać się z historią tego miejsca, odkryć, w jaki sposób przebiegał tu handel, czy jak na przestrzeni lat zmieniał się ich wygląd. Co ciekawe, multimedialne wykłady sięgają czasów sprzed powstania Sukiennic, kiedy na ich miejscu stała jeszcze nekropolia krakowska. Co ciekawe, na wystawę, na której prezentowane są kości znalezione w podziemiach Kościoła Mariackiego, pada prawdziwe światło słoneczne. Kiedy spojrzy się w górę, zauważy się szklaną fontannę, która znajduje się centralnie nad nami. Widok na rynek z tej perspektywy naprawdę zapiera dech w piersi.

Muzeum jest czynne od poniedziałku do niedzieli (za wyłączeniem drugiego poniedziałku każdego miesiąca). W poniedziałki i pozostałe dni od środy do niedzieli muzeum jest czynne w godzinach 10-19, zaś we wtorki zamknięcie następuje znacznie szybciej, bo już o godzinie 16. Bilet normalny kosztuje 24 złote zaś ulgowy – 20. Tutaj również jest możliwość nabycia audioprzewodnika w różnych językach w cenie 5 złotych. We wtorki wstęp jest darmowy. Obowiązuje jednak wcześniejsza rezerwacja miejsc – telefoniczna lub przez stronę internetową.

W krzyżu Sukiennic, czyli miejscu, w którym możemy się przedostać z jednej części rynku do drugiej, pod jednym z arkadowych łuków wisi nóż, o którym krążą legendy. Ponoć jeden z budujących Wieżę Mariacką, targany nienawiścią i zawiścią, zamordował nim swojego towarzysza – a jednocześnie rodzonego brata. Od tamtego czasu nóż ten stał się przeklęty. Może  jest, któż to wie. Nie da się jednak ukryć, że nóż, w porównaniu do owiewającej go opowieści, jest autentyczny. W dawnych czasach używano go do karania złodziei – czyli obcinania im uszu. Zawieszono go pod dachem Sukiennic w ramach przestrogi, aby powstrzymać złodziei od kradzieży kosztowności ze straganów. Choć cel szlachetny, nie da się ukryć, że pochodzenie noża napawa niepokojem.

Sukiennice, przez wzgląd na znajdujące się tu stragany czy rozpoznawalną fasadę, która nie bez powodu zaczęła stanowić wzór dla powstających później budynków, są punktem obowiązkowym podczas zwiedzania Krakowa. Gwar rozmów, zapachy tradycyjnych przekąsek, błyszczące ozdoby i pamiątki – wszystko to stwarza klimat idealnie nadający się na podsumowanie wycieczki. Jeśli do tego dołożymy wizytę w muzeach, możemy śmiało uznać, że poznaliśmy miasto Kraka od wykonanej z sukna podszewki.

Wybieracie się na rodzinną wycieczkę do Krakowa? Obawiacie się, że znudzone dzieci, przytłoczone ilością zabytków i historii będą marudzić? To koniecznie zerknijcie na nasz pomysł zwiedzania Krakowa! Przybyliśmy bowiem do miasta, by pomóc Smokowi Wawelskiemu przegonić Czorta z miasta  Diabeł, zwany Czortem, bohater wielu krakowskich legend postanowił zostać symbolem miasta. Istnieje tylko jeden sposób, by Czort powrócił do piekielnych czeluści. Jest to Tajemnicze Zaklęcie, które zna Drużyna Smoka – najznamienitsze postacie z historii miasta. Zadaniem dzieci i rodziców jest odnaleźć wskazówki, rozszyfrować hasła i stworzyć Tajemnicze Zaklęcie!