Rodzinne wakacje na kempingu
i podróże po Europie

Limone sul Garda aż do 1932 roku było miasteczkiem odciętym od świata. Można się tu było dostać drogą wodną od strony jeziora albo drogą biegnącą przez szczyty górskie.  W 1932 roku dzięki słynnej drodze Gardesana Occidentale, Limone połączyło się z miastami na północy i południu jeziora. Swoja drogą bardzo polecamy Wam tą trasę. Ma bajeczne widoki.

Nazwa miasta pochodzi od łacińskiego słowa „limen”, które oznacza granicę. Ale panuje powszechne przekonanie, że miasteczko nazwano od rosnącego tu owocu. Mianowicie chodzi o cytryny. Nim wyjaśnimy skąd tu się wzięły warto poznać historię miasta.

Obszar Limone była zamieszkiwany już przez plemiona celtyckie w VI wieku p.n.e. , które zostały podbite 2000 lat temu przez Rzymian. Przez wieki osada znajdowała się pod panowaniem różnych mocarstw m.in. Cesarstwa Austro-Węgierskiego czy Republiki Weneckiej. Przez wieki jej mieszkańcy zajmowali się rybołówstwem i uprawą oliwek. Największy rozkwit miasto odnotowało w XVI wieku, będąc pod wpływem Republiki Weneckiej, kiedy to Limone stało się najbardziej na północ wysuniętym obszarem uprawy owoców cytrusowych.

Cytryny pochodzą z Azji, a dokładnie z Chin i Indii. Przybyły do Europy wraz z napływem ludności arabskiej około X wieku. Prawdopodobnie pierwszym włoskim regionem, gdzie wyhodowano cytryny była Sycylia. Następnie hodowla cytryn rozprzestrzeniła się na terenie kontynentalnych Włoch. Nad Gardę cytryny przywieźli mnisi z klasztoru San Francesco w Gargnano w XIV wieku. Aby rozpocząć uprawę cytryn należało stworzyć odpowiednie warunki dla tych wymagających roślin.

Mieszkańcy zaczęli budować więc słynne domy cytrynowe, w których wysokie mury chroniły rośliny przed zimnymi i mocnymi wiatrami oraz niską temperaturą w zimie. Charakterystyczne budowle miały rzędy kamiennych filarów, ściany, belki, schody i specjalny system kanałów, który pozwalał nawadniać rośliny. Późną jesienią i zimą na bekach montowano szyby, zapewniające ochronę roślin. Od tego czasu Limone zostało uznane za cytrynowe miasto.  Cytryny znad Gardy były doceniane za aromat, kolor skórki i długą świeżość. Limone było dużym eksporterem cytryn do krajów Europy wschodniej m.in. do Polski i Rosji, gwarantując w ten sposób wiele miejsc pracy i znaczne zyski dla tego obszaru. Wielu malarzy i poetów przedstawiało Limone w swoich dziełach, m.in. Goethe, który przebywał w tych okolicach w XVIII wieku.

Pierwsze oznaki kryzysu pojawiły się w drugiej połowie XIX wieku, początkowo z powodu gumozy – choroby atakującej rośliny, następnie z powodu konkurencji z południa Włoch i rozwoju transportu, a ostatecznie z powodu odkrycia syntetycznego kwasu cytrynowego. Wszystko to oznaczało, że uprawa stała się mniej opłacalna. I wojna światowa, kiedy zarekwirowano materiały użyte do budowy cytrusowych ogrodów i wyjątkowo zimna zima na przełomie 1928–1929 przyczyniły się do upadku wielu domów cytrynowych.

Z pokolenia na pokolenie mieszkańcy Limone przekazują sobie legendę, która opowiada o tym jak powstała osada. Otóż bóg Benaco zakochał się bez pamięci w nimfie Fillide, która odwzajemniała jego uczucia. Para wzięła ślub, a dziewięć miesięcy później została rodzicami bliźniaków Grineo i Limone. Ojciec chciał, aby jego pierwszy syn został rybakiem, a drugi rolnikiem. Jednak młodzież wolała polowania, szczególnie na Monte Baldo. Pewnego dnia Limone został zaatakowany i zabity przez dzika. Fillide desperacko błagała męża, aby przywrócił ich syna do życia. Dlatego Benaco przygotował napar z tajemniczymi niebieskimi kwiatami i podał go swojemu synowi, który cudem ożył. W podziękowaniu Limone spokorniał i Posłuszny swojemu ojcu zamieszkał na drugim brzegu jeziora Garda, naprzeciwko Monte Baldo. Zajął się uprawą cytryn, a miasto nazwano jego imieniem.

Wakacje w Limone idealnie można połączyć aktywnościami fizycznymi, bowiem sporo tu szlaków pieszych i rowerowych wokół najciekawszych zakątków okolicy, biegnących wzdłuż gajów oliwnych i punktów widokowych na Gardę. Trasy są dobrze oznakowane, a przede wszystkim dostępne przez cały rok. Mapa szlaków, dostępna w biurach turystycznych, zawiera informacje o trasach, trudnościach i przewidywanym czasie ich pokonania. Pamiętajcie tylko, żeby do takiej trasy dobrze się przygotować. Weźcie odpowiednie ubranie, mając na uwadze, że w górach pogoda zmienia się szybko. Przede wszystkim zadbajcie o wygodne i sprawdzone buty do wędrówek górskich. W plecaku musicie mieć zapas wody, okulary słoneczne, coś na głowę, krem z filtrem, wodoodporne kurtki i energetyczne przekąski.  Warto mieć też apteczkę. W sezonie organizowane są bezpłatne wycieczki piesze z przewodnikiem.

W 1979 roku odkryto APOLIPOPROTEIN A-1 MILANO. To białko, które jest we krwi ludzi urodzonych w Limone. Historia odkrycia genu jest bardzo ciekawa. Bowiem w 1979 roku mężczyzna, który pochodził z Limone był hospitalizowany w szpitalu w Mediolanie. Lekarze nie mogli się nadziwić, że pomimo bardzo wysokiego poziomu cholesterolu, pacjent nie cierpiał na choroby serca i tętnic. Przyjrzeli się wynikom badań bliżej i po serii testów odkryli, że dobre zdrowie odpowiedzialne jest anomalne białko, które usuwa tłuszcze z tętnic i przenosi je do wątroby.  Badania przeprowadzone na szeroką skalę wykazały, że wielu mieszkańców Limone jest nosicielem tego genu. Dzięki miejskiemu archiwum i księgom kościelnym okazało się, że to potomkowie pary mieszkającej w mieście w XVII wieku. Ze względu na to, że mieszkańcy żyli w zamkniętej społeczności, niejednokrotnie będącej świadkami małżeństw osób spokrewnionych, gen rozprzestrzenił się wśród wielu pokoleń. Dzięki współpracy wielu mieszkańców Limone przeprowadzono wiele testów na genie, a w latach dwutysięcznych skomponowano eksperymentalny lek dla osób chorych na serce, który pomógł wielu pacjentom. Lek chroni serce, usuwając tłuszcz z tętnic, nawet przy wysokim poziomie cholesterolu i trójglicerydów.

Cudowny gen w połączeniu z unikalnym, łagodnym klimatem i zdrową śródziemnomorską dietą bogatą w ryby słodkowodne, oliwę z oliwek i lokalne owoce cytrusowe, est skuteczną bronią przeciwko miażdżycy i chorobom serca, dlatego mieszkańcy Limone słyną z długowieczności.

Położony w historycznym centrum Limone, we wspaniałym miejscu między górą a Via Orti i Via Castello, El Castel Lemon House jest jednym z najstarszych i najbardziej charakterystycznych ogrodów cytrusowych w Limone.  Zbudowany w XVIII wieku został odrestaurowany i dziś El Castel Lemon House stojący przy skalnych ścianach góry Cima di Mughera jest wspaniałym przykładem tarasów, które pokazują wyjątkową architekturę ścian i filarów zgodnie z metodami uprawy owoców cytrusowych. Dom cytryn rozciąga się na kilka tarasów i części centralnej zajmując łączną powierzchnię 1633 m². W ramach odnowy posadzono w El Castel cytryny, lipy, grejpfruty, mandarynki, klementynki i kumkwaty. Lemon House jest otwarty dla publiczności od 2004 roku.

Sercem starego miasta jest Stary Port czyli Porto Vecchio. Stąd wąskie uliczki wyłożone sklepami turystycznymi wiją się wzdłuż brzegu i po zboczach wzgórza. Przyjemne i malownicze tarasy na nabrzeżu oraz mnóstwo restauracji z widokiem na jezioro sprawiają, że to ulubione miejsce mieszkańców i turystów.

Limone ma kilka kościołów, do których warto zajrzeć w czasie spaceru. Podczas wycieczki możecie natknąć się na zdjęcia i kapliczki dla brodatego misjonarza, który urodził się w Limone w 1831 r. Daniele Comboni, bo o nim mowa został kanonizowany w 2003 r. Chiesa di San Rocco to atrakcyjny mały kościół w pobliżu Starego Portu. Został zbudowany w czasie epidemii dżumy w XVI wieku i kryje w sobie piękne freski. Kościół parafialny to Chiesa di San Benedetto, wybudowany w XVII wieku w miejscu skąd rozciąga się świetny widok na jezioro. To kościół wybudowany za dochody z uprawy cytryn. Najstarszy kościół w Limone, Chiesa di San Pietro, znajduje się w odległości krótkiego spaceru od głównej części miasta. Kaplica ta pochodzi przynajmniej z XII wieku i zawiera freski z XII-XIV wieku.

W mieście działa Muzeum Rybołówstwa, stworzone po to, by przypomnieć historię dawnych zawodów, rzemiosła i tradycji miasta.W Muzeum Rybołówstwa znajduje się kolekcja przedmiotów, zdjęć i różnych materiałów związanych z tradycyjnym rybołówstwem i handlem rybami.

Po otwarciu drogi Gardesana w 1931, która otworzyła Limone na świat i umożliwiła transport między Gargnano i Riva del Garda, miasto stał się jednym z najczęściej odwiedzanych ośrodków turystycznych nad jeziorem Garda w drugiej połowie XX wieku. Turystyka jest obecnie praktycznie jedyną działalnością gospodarczą Limone, pełnego pensjonatów, hoteli, barów, restauracji, wypożyczalni i biur turystycznych. Dlatego właśnie otworzono Muzeum Turystyki w byłym Urzędzie Miejskim, przy Via Comboni 3, które pokazuje jak z miejscowości rolniczej Limone przekształciło się w miasto turystyczne.

W Limone sporo jest sklepów z pamiątkami i regionalnymi produktami. Warto zaopatrzyć się w oliwę z oliwek czy słynne Limoncino – likier cytrynowy.

Na północ od centrum miasta znajduje się kilka małych kamienistych plaż, w tym prywatna część z leżakami, gdzie wchodzi się za opłatą. Na południe od centrum znajduje się znacznie większy odcinek długiej kamienistej plaży. Koniecznie weźcie ze sobą buty do wody, bo wejście jest skaliste lub kamieniste.

Jeśli spędzacie wakacje nad Gardą to do Limone najlepiej udać się promem. Przystań znajduje się w sercu miasteczka, a widok od strony wody jest genialny! Jeśli spędzacie wakacje w Limone to zaplanujcie sobie jeden dzień na wycieczkę w Riva del Garda czy Malcesine. Do tego ostatniego kursują szybki statki, a przeprawa przez jezioro trwa 20 minut.  Limone znajduje się przy głównej drodze, która okrąża jezioro, czyli sławnej Via Gardesana. Prowadzi przez Limone, nad centrum miasta, gdzie nazywa się Via IV Novembre. Spory parking znajduje się przy porcie.